Open brief van Belgen van Rwandese origine aan de Belgische autoriteiten
Brussel, 18 maart 2025
Wij, Belgen van Rwandese origine, steunen België in haar inzet voor vrede in de DRC tegenover de agressie van het Rwandese regime
Een gemeenschap getekend door ballingschap en veerkracht
Wij, Belgen van Rwandese origine, afkomstig uit de vele Belgisch-Rwandese culturele en maatschappelijke verenigingen, willen onze volledige steun betuigen aan de positie van België ten gunste van vrede en stabiliteit in de regio van de Grote Meren.
De overgrote meerderheid van de Rwandezen die in België wonen, zijn hier aangekomen als gevolg van de vluchtelingenstromen na 1994. Velen onder ons zijn gevlucht voor de genocides, de massamoorden, de vervolgingen en de verwoesting die ons land en onze regio hebben geteisterd. Wij hebben de verschrikkingen van oorlog, de trauma’s van ballingschap, de onderdrukking door een dictatuur en de pijnlijke weg van degenen die geen andere keuze hadden dan hun geboorteland te verlaten om te overleven, aan den lijve ondervonden.
In België hebben wij een toevluchtsoord, bescherming en een gastvrij land gevonden. Wij hebben er kunnen studeren, groeien en ons ontwikkelen. Vandaag zijn wij werknemers, ondernemers en geëngageerde burgers in de Belgische samenleving. Wij herkennen ons volledig in de waarden van rechtvaardigheid en solidariteit die ons adoptieland België uitdraagt.
Maar ondanks ballingschap en de beproevingen die wij hebben doorstaan, blijven wij diep verbonden met ons land van herkomst, Rwanda. Het is juist omdat wij Rwanda liefhebben en hopen op een betere toekomst voor het land, dat wij de positie van België in haar streven naar vrede en stabiliteit steunen. Het is essentieel om een onderscheid te maken tussen Rwanda als land en volk enerzijds, en het huidige regime anderzijds, want het is dat regime dat verantwoordelijk is voor zoveel leed en verdeeldheid.
De Rwandese gemeenschap in België wordt vandaag op meer dan 50.000 mensen geschat. De meerderheid onder ons zijn overlevenden of directe afstammelingen van hen die gevlucht zijn voor de gruweldaden in onze regio. De overgrote meerderheid van de Belgen van Rwandese origine heeft het huidige regime in Rwanda ontvlucht en wil daar, zelfs 30 jaar later, nog steeds niets mee te maken hebben. Het is geen toeval dat zoveel Rwandezen voor ballingschap hebben gekozen in plaats van te leven onder dit regime.
De positie van België: een noodzakelijke inzet voor vrede
Daarom willen wij onze solidariteit betuigen met het Belgische standpunt, zoals dat wordt verwoord in het buitenlands beleid van de Arizona-regering. Wij waarderen de inspanningen van Vicepremier Maxime Prévot en Premier Bart De Wever in hun zoektocht naar een vreedzame oplossing voor de spanningen in de regio.
België heeft, door haar geschiedenis en diepe banden met de landen van de Grote Meren, een belangrijke rol en verantwoordelijkheid. Hoewel de wonden van het koloniale verleden nog niet volledig geheeld zijn, is het duidelijk dat België zich al jaren inspant voor een nieuwe koers, gebaseerd op samenwerking en de bevordering van vrede.
België heeft geen belang bij het uitbuiten van conflicten in de regio, maar wel bij de opbouw van volkeren in vrede en ontwikkeling. Want stabiliteit komt Voort uit ontwikkeling, en dat is in ieders belang.
Wij benadrukken met klem dat het huidige beleid van de Belgische regering steunt op duidelijke en essentiële principes: respect voor het internationaal recht, bescherming van de burgerbevolking, veroordeling van de plundering van natuurlijke rijkdommen en de bevordering van democratie en goed bestuur.
Het Rwandese regime: een dictatuur die een misleidend imago verkoopt
De werkelijkheid in Rwanda staat ver af van het succesverhaal dat het regime in het buitenland wil verkopen. Achter de slogans van vooruitgang en moderniteit blijft het land een dictatuur waarin:
- Er geen vrijheid van meningsuiting bestaat;
- De politieke ruimte volledig gesloten is;
- De gevangenissen vol zitten met tegenstanders en journalisten;
- Alle dissidente stemmen worden gedwongen tot ballingschap, opgesloten of vermoord.
Wie het regime durft te bekritiseren, betaalt een zware prijs. Ballingschap is een gedwongen realiteit voor wie weigert zich te onderwerpen. De Rwandese bevolking leeft onder voortdurende bewaking, in een alomtegenwoordige angst.
Ook economisch gezien is de situatie somber. Rwanda behoort nog steeds tot de 25 armste landen ter wereld. Ondanks de stedelijke façade van ontwikkeling in Kigali leeft de meerderheid van de Rwandezen in extreme armoede. Het regime verbergt deze ellende en onderdrukt degenen die het durven aan te kaarten. Het maakt handig gebruik van communicatie om het gebrek aan vrijheden en de concentratie van rijkdom in handen van een elite dicht bij de macht te verdoezelen.
Solidariteit met de burgerbevolking die slachtoffer is van het conflict
België neemt een verantwoordelijke en moedige houding aan door de Rwandese agressie in de DRC aan de kaak te stellen en sancties tegen Kigali te eisen. Dit standpunt is des te belangrijker omdat de eerste slachtoffers van deze instabiliteit de burgerbevolking is, inclusief de Rwandofone gemeenschappen die Kigali beweert te beschermen.
Het is daarom essentieel om een waarheid te benoemen die door het Rwandese regime wordt genegeerd: meer dan 250.000 Rwandese vluchtelingen leven nog steeds in absolute miserie in het oosten van de DRC. Al 30 jaar negeert Kigali hen volledig. Ze worden aan hun lot overgelaten en als vijanden van het regime beschouwd, simpelweg omdat ze de onderdrukking zijn ontvlucht.
De wreedheden die door de M23 en het Rwandese leger tegen burgers worden begaan, zijn ruimschoots gedocumenteerd, waaronder kindermassamoorden die zijn veroordeeld door de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR). Het is onaanvaardbaar dat het Rwandese regime zichzelf blijft presenteren als slachtoffer terwijl het militaire operaties uitvoert die duizenden Congolese en Rwandese gezinnen in lijden en rouw dompelen.
Door op te roepen tot sancties en een einde aan de steun voor de M23, handelt België in het belang van de mensenrechten en gerechtigheid voor de slachtoffers. Dit standpunt moet worden versterkt en gesteund door de gehele internationale gemeenschap.
Een oproep aan de Belgische autoriteiten: niet toegeven aan Kigali
Belgen, Congolezen, Rwandezen, wij delen eenzelfde aspiratie: de regio van de Grote Meren eindelijk zien toegroeien naar duurzame vrede. Wij roepen daarom de Belgische autoriteiten op om hun engagement voor het internationaal recht en de bescherming van de burgerbevolking met vastberadenheid voort te zetten, ondanks de druk en diplomatieke manoeuvres van Kigali.
De druk van het regime in Kigali zal alleen maar toenemen. Er zullen verhulde bedreigingen komen, berekende inmengingen, pogingen om België binnen Europa te isoleren. Want zo handelen autocratieën wanneer een staat ervoor kiest om gerechtigheid en vrede te verdedigen.
Sommige Europese partners van België hebben er misschien belang bij om het Rwandese regime te steunen, maar België, met haar historische en diplomatieke ervaring in de regio, mag zich niet laten meeslepen in deze gemakzucht. Voor anderen lijkt dit conflict ver weg en abstract. Maar voor België is het een cruciale kwestie die diep in haar geschiedenis is verankerd, een dossier waarvan ze zich niet kan afwenden. Haar kennis van de lokale realiteiten moet haar ertoe aanzetten een voortrekkersrol te spelen en haar partners ervan te overtuigen dat stabiliteit en vrede niet door de agressor kunnen worden opgelegd, maar moeten worden gebaseerd op gerechtigheid, dialoog en een einde aan buitenlandse inmenging. Dit vereist een heldere en moedige positie, in lijn met haar historische verantwoordelijkheid.
Maar wij geloven in de veerkracht van België. Door standvastig te blijven, zal ze niet alleen haar eigen belangen beschermen, maar ook die van Europa, de eer van het internationaal recht en de soevereiniteit van de Congolese en Rwandese volkeren. Zolang België zich verzet tegen agressie en destabilisatie, zal zij op onze onvoorwaardelijke steun kunnen rekenen.
België moet zich herinneren: ze staat er niet alleen voor. Bij elke twijfel, elke druk, elke poging tot intimidatie, zullen wij er zijn. Want het verdedigen van waarheid en gerechtigheid is geen louter politieke keuze, maar een morele plicht. En in het licht van de geschiedenis zijn het enkel de naties die de moed hadden om op te staan tegen onderdrukkers die de toekomst hebben gevormd. "Eendracht maakt macht" is niet alleen een leuze, het is een verantwoordelijkheid. Door trouw te blijven aan deze inzet, verenigd in de verdediging van principes van rechtvaardigheid en soevereiniteit, kunnen we samen bouwen aan echte en duurzame vrede in de regio van de Grote Meren in Afrika.
De Belgisch-Rwandese culturele en maatschappelijke verenigingen
- Jambo ASBL – Norman Ishimwe Sinamenye
- CoRwaBel (Communauté Rwandaise de Belgique) – Jean de Dieu Dusingize
- Réseau International des Femmes pour la Démocratie et la Paix – Marceline Nduwamungu
- Les Petites Mains ASBL – Marie-Odile Umutesi
- Initiative Humanitaire pour la Région des Grands Lacs – Enock Nsengimana
- Assistance aux Victimes des Conflits en Afrique Centrale (AVICA), asbl – Elysée Ndayisaba
- Fondation Victoire pour la paix – Augustin Munyaneza
- Institut Seth Sendashonga pour la Citoyenneté Démocratique (ISCID asbl) – Jean-Claude Kabagema